Er zijn hardnekkige en structurele problemen bij de betaalorganen, die door de COVID-crisis nog zijn verergerd.

Wij roepen alle vakbonden op ervoor te zorgen dat specifiek personeel wordt aangeworven en dat alle IT- en logistieke instrumenten voor de DWB ten behoeve van culturele werkers worden aangepast. Eerst en vooral is het belangrijk te begrijpen wat een dossier voor een kunstzinnig en creatief werker inhoudt. Het is in geen geval hetzelfde als een klassiek bestand. Dit is te wijten aan de diversiteit van de openbare en particuliere werkgevers en de bijna universele intermitterendheid van het beroep. Bovendien zijn er de specifieke wettelijke voorwaarden voor de toekenning of het behoud van de misnoemde “status van kunstenaar”, die een nauwgezette telling vereisen. Deze realiteiten tonen de complexiteit van een “culturele sector” bestand in vergelijking met een “klassiek” bestand.

We zullen niet verder in detail treden, maar we kunnen gemakkelijk zien dat een kunstenaarsdossier zeer specifieke instrumenten, vaardigheden en personeel vereist. Het is dringend noodzakelijk op te merken dat de door de betaalorganen gebruikte software verouderd is en niet meer beantwoordt aan de professionele realiteit van werknemers in de kunst- en creatieve sector. Deze ontoereikendheid, in combinatie met de bovenvermelde complexiteit, heeft gevolgen voor de werklast van de DBW, aangezien de tijd die nodig is om een “cultureel” dossier te verwerken met 12 wordt vermenigvuldigd. 

Werknemers in de kunst- en creatieve sector en werknemers in het DBW worden op vergelijkbare wijze geconfronteerd met burn-out. Een aanzienlijke toename van het aantal CIPO-banen is voor beide niet langer een keuze, maar een noodzaak. Zij hebben het recht waardige menselijke omstandigheden te eisen voor het beheer van hun dossiers.

Door het dragen van de DBW-pet leggen de vakbonden het verband tussen wat zij oorspronkelijk zijn, plaatsen van militantie ten gunste van de werknemers, en de bestuursorganen, met name met de RVA. De rol die de vakbonden spelen vereist een sterke kennis van de wetgeving voor kunst- en creatieve werknemers, een aanzienlijk contact met de realiteit van de sector, alsmede een kritische instelling tegenover de ideologisch getinte interpretaties van de RVA.

Wij verzoeken de minister die verantwoordelijk is voor de RVA dringend een eerlijke en duidelijke interpretatie te geven van de COVID-regels, die moeten worden opgelegd aan bestuursorganen zoals de RVA. Tijdens de debatten in het Parlement in juni en juli 2020 hebben we gezien dat de RVA verre van een neutraal bestuursorgaan is. De RVA formuleert de interpretatie van de wetten die gewijd zijn aan kunst en creatieve werknemers. Tegen deze interpretaties is soms beroep aangetekend bij de rechter, waardoor de nationale ordonnateur herhaaldelijk gedwongen was zijn interpretatie te herzien.  Het is onaanvaardbaar dat dossiers worden aanvaard of geweigerd, geblokkeerd of geclassificeerd volgens de ideologische postulaten van deze administratie, die niet overeenstemmen met de wil van de wetgever van juli 2020.

Wij eisen een adequate opleiding voor DBW-medewerkers met betrekking tot culturele dossiers. Het personeel van het DBW heeft recht op opleiding en informatie die op de eisen van hun werk zijn afgestemd. De wetgeving die van toepassing is op werknemers in de kunst- en creatieve sector is specifiek en complex. Op dit moment zijn er uitzonderlijke “Covid” regels. Voor zover wij weten, hebben de vakbondsdiensten geen stappenplan opgesteld om het beheer van deze complexe dossiers te vergemakkelijken. Bij duidelijk twijfelachtige beslissingen van de RVA worden kunst- en creatieve werkers geconfronteerd met tegenstrijdige en onjuiste adviezen van de duidelijk verouderde DBW.

Wij roepen de vakbonden op om in solidariteit met hun DBW te werken aan een echt “activistisch bestuur”. Tegenover de RVA moeten de dossiers worden onderzocht en gesteund in een kritische geest, in overeenstemming met de strijdbaarheid die aan hun vakbond is verbonden.

Wij verzoeken om de snelle oprichting van een specifiek gefinancierde crisiseenheid die alle vertragingen, blokkades, vragen en misverstanden in verband met de crisis en de ontwijkende interpretatie van de wet van 15 juli 2020 door de RVA in goede banen moet leiden. Er zijn veel gevallen waarin deze situatie zich voordoet, en wij zullen niet langer dulden dat men zich in deze situatie onmachtig toont.

Wij eisen dat de deur wordt opengezet voor vertegenwoordigers uit de culturele sector, zodat de relevantie en legitimiteit van vakbondsverklaringen en -acties een echte toegevoegde waarde krijgen. Voor een vakbondsvertegenwoordiging die in overeenstemming is met de realiteit van onze leden, hebben we de aanwezigheid van kunst- en creatieve werkers en professionele culturele federaties nodig. Momenteel zijn de meeste vakbondsvertegenwoordigers in de besluitvormingsorganen voor de sector geen werknemers uit de kunst- en creatieve sector. Zij hebben dus slechts een benaderend en niet-representatief beeld van onze werkelijkheid. Dit is bijvoorbeeld het geval met de vertegenwoordigers van het Paritair Comité 304, waar de salarisschalen in de amusementssector worden vastgesteld. Dit leidt tot onrechtvaardige beslissingen die de meest achtergestelden onder ons verzwakken. De mechanismen voor de verkiezing van vakbondsvertegenwoordigers zijn nog steeds zeer onduidelijk: alleen georganiseerde structuren zijn verplicht verkiezingen te houden. Elke andere werknemer in de sector mag geen vakbondsafgevaardigde kiezen. De rest is al even ondoorzichtig: de namen van de vertegenwoordigers zelf zijn over het algemeen onbekend bij de leden, en hun opdracht nog meer. Door de interne werking van de vakbonden te vereenvoudigen en zichtbaar te maken, zullen de werknemers zich gemakkelijker in de vakbondsstrijd kunnen mengen en zich doen gelden. Vakbonden moeten hun relatie met werknemers in de kunst- en creatieve sector heroverwegen. De realiteit van de sector vraagt om nieuwe vormen van engagement en een vorm van militante creativiteit, zodat kunst- en creatieve werknemers, ook degenen die geen deel uitmaken van de arbeidersbeweging, kunnen deelnemen aan de vakbondsstrijd.

Met deze brief weigeren wij de schuld in de schoenen te schuiven van de werknemers van de betaalorganen. Wij zijn van mening dat het absoluut noodzakelijk is de problemen tussen de werknemers nader tot elkaar te brengen. Wij zeggen nee tegen de strijd tussen de armen. De voordelen van solidariteit zullen zowel de werknemers in de kunst- en creatieve sector als de werknemers in vakbonden ten goede komen. Wij roepen op tot sectoroverschrijdende solidariteit en de noodzaak om veronderstellingen over onze sector ter discussie te stellen. Op dezelfde manier vragen wij om een daadwerkelijke openstelling van de vakbonden voor een werkelijke vertegenwoordiging van de culturele sector, zowel inhoudelijk als formeel, zodat de gevechten die ons te wachten staan daarin de plaats krijgen die hun toekomt. Als wij constateren dat immobiliteit en vakbondsrigiditeit dit werk in de weg staan, zijn wij gedwongen te overwegen dat de vakbondsstrijd van de kunstenaars definitief buiten de muren van uw instellingen zal moeten worden voortgezet. Wij twijfelen er niet aan dat u, evenzeer als wij, koste wat kost een dergelijk schisma wilt vermijden, dat synoniem zou zijn met een cultuur die in onze samenleving definitief wordt beschouwd als een luxe, een “produkt” dat bovendien “niet-essentieel” is.

De dialoog ligt voor ons.